Mevrouw Stam

Mijn ex-schoonzuster Els Stam had gezegd dat ik klaar moest staan. Jas en schoenen aan. En vooral handschoenen niet vergeten.
Klokslag acht uur werd ik opgehaald.
,,Waar gaan we heen?” vroeg ik.

Het regent.
Bij het Energiehuis brandt een vuurtje.
Els koopt kaartjes.
We lopen naar de grote hal en gaan op de tribune zitten.

Zeven mensen op een hometrainer.
Ze bewegen zich naar de uitputting, tegen het felle licht in, waarvoor ze zelf de energie opwekken.
Een paardendeken houdt onze benen warm.
En dan, na bijna een uur, haakt de een na de ander af. Het licht dooft.

,,Dit had je nooit kunnen dromen,” zegt Els.
Ik kijk op het kaartje dat ze me heeft gegeven. ‘Schwalbe. Op eigen kracht.’
Het waren acteurs, die in hun ondergoed de kou trotseerden.

,,Weet je nog dat jij mij bijna drie maanden geleden meenam naar ‘Sodome en Virginie’?”
Natuurlijk weet ik dat: Els was geschokt.

,,Zou jíj dan nu ook even kunnen reageren?”, zegt ze.

Gisteren soep gemaakt: uren bonen geweekt, daarna ging het snel. Toen mijn ex-schoonzuster Els Stam aanbelde, konden we direct aan tafel.
Ik zag dat Els het lekker vond.

,,Hoe gaat het met de kok?’’ zei ze.
Ik vond het leuk dat ze dat vroeg.
Ik wist niet waar ik moest beginnen, dus begon gewoon te vertellen.

,,Ik bedoel de kok van restaurant De Gouden Haan,’’ zei Els na een tijdje.

,,Als je tot 1 kan tellen, is 2 ontelbaar,’’ hoorde ik mijn buurjongen van acht laatst tegen een vriendje zeggen. Sinds gisteravond laat die gedachte me niet meer los.

Mijn ex-schoonzuster Els Stam beheerst, net als ik, het Engels niet zo goed.
Ze ontmoette een vrouw die dat ook niet deed, maar die nogal de neiging had woorden uit die taal te gebruiken.
Toen ze een woord niet verstond, vroeg Els haar hoe je dat spelde.
,,Met ‘een lange f’,’’ zei de vrouw.
Els begreep direct wat ze bedoelde.

Dat deed mij denken aan de uitdrukking ‘Dat is Een Gròòòtùn ‘F’.’
Hij zal het waarschijnlijk nooit opgeschreven hebben, maar ik vermoed dat hij het met zo veel mogelijk hoofdletters zou hebben gedaan.
Want hypocrieten zijn het, die farizeërs.
Klaar als een klontje, spijker op de kop.

De Dordtenaar die dat bedacht, heb ik één keer ontmoet, als zwijgzame man.

,,Het wordt tijd hem postuum te bedanken,’’ zei ik tegen Els.

Eigenlijk is er altijd wel wat te beleven.

Je kunt naar je pony gaan, die na lange tijd dan eindelijk in de schuur staat.
Het beest heeft het kleine gazon – zoals voorspeld – in één middag kaalgevreten, maar je hebt gelijk zaad gestrooid. Tot het gras sterk genoeg is, loop je met hem de velden in de buurt af.
Daarna breng je hem terug naar zijn eigen weitje.

Je kunt naar het klooster gaan.
In de heuvels waar de wijnranken tegenaan kruipen, zie je de werkers. Jij loopt in een zalige stilte door de gangen naar de ontbijtzaal. Je ziet ze hun voorhoofden deppen als je je naar het stiltecentrum begeeft.
Het is blijkbaar warm.

Je kunt op je zeventigste naar de toneelschool gaan. Ze staan er van te kijken, maar als je zegt dat ze op jouw leeftijd nog geschiedenis en rechten gaan studeren, hebben ze niet veel meer te zeggen.

,,Heb ik allemaal vandaag bedacht,’’ zeg ik tegen mijn ex-schoonzuster Els Stam die halverwege de middag op de koffie is.
,,Gewoon hier.”
Ik tik op mijn hoofd, net boven mijn slaap.

,,Jahèhè,” zegt Els.

Dat we geen familie van de familie van Mario’s broer zijn, wisten we. Tijdens het diner vroegen mijn ex-schoonzuster Els Stam en ik herhaaldelijk naar namen of deden we alsof we wisten wie we voor ons hadden.

We hebben ons voorgenomen dat laatste nooit meer te doen: de schijn ophouden.

Dat we geen familie van de familie van Mario’s broer zijn, wordt helemaal duidelijk als we niet weten wat we met de spontaniteit van de broers, zussen, zwagers, schoonzussen, ooms, tantes, schoonouders, neven en nichten en schoonzonen aanmoeten.
Een van hen had het idee van een vriend overgenomen, vertelde hij, en schreef een hoorspel.

Hilarisch vinden de familieleden het, stuk voor stuk: de wijzen uit Friesland, Overijssel – of Drenthe – en Zuid-Limburg, met hun knechten Kees, Kees en Kees vangen hun reis aan.
Er is er zelfs een die de rol van geit krijgt toebedeeld, maar laat weten dat ze dolgraag koe wil zijn.
Zij krijgt, tot haar grote vreugde, een dubbelrol.

Els en ik worden toegevoegd aan ‘de zes tantes’.
Terwijl zij-van-de-familie even te voren nog zitten te gieren om de anderen, beginnen ze met het grootste gemak aan hun tekst.
Wij houden het met geen mogelijkheid bij.

‘De hangjongeren’ draaien met eenzelfde gemak hun niet eerder geziene rap af.

,,Ik hoop dat u het leuk vond,’’ zegt de gastvrouw bij het afscheid.

We hebben heerlijk gegeten.

Dit zeggen we niet: om werkelijk met deze mensen in contact te komen, moeten we op een of andere manier in de leer.

Het is mijn hele leven lang al een vreemde verjaardag, op 1 januari. Je wordt altijd zo in het kwadraat het nieuwe jaar in geslingerd, vind ik.
Dit keer niet vergeefs zitten wachten op bezoek, want mijn ex-schoonzus Els Stam had vanavond een verrassing voor me: we gingen naar de film.

Voor morgen zijn we uitgenodigd bij de familie van Mario’s broer, die haar jaarlijkse diner houdt.
,,U weet dat de datum al maanden vaststond, maar we maken er gewoon uw feest van,’’ zei de gastvrouw.

Ik zie er tegenop; er komen heel veel mensen.
Hopelijk begrijpen ze dat, ook al is het mijn feest, ik niet ineens alle namen en gezichten kan onthouden.

Gelukkig gaat Els mee.